Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

సుందరకాండ.
అథ షట్షష్టితమస్సర్గః||

ఏవముక్తో హనుమతా రామో దశరథాత్మజః|
తం మణిం హృదయే కృత్వా ప్రరురోద సలక్ష్మణః||1||

స|| హనుమతా ఏవం ఉక్తః రామః దశరథాత్మజః స లక్ష్మణః తం మణిం హృదయే కృత్వా ప్రరురోద||

Thus told by Hanuman Rama the son of Dasaratha along with Lakshmana wept taking the Chudamani to his heart.

తం తు దృష్ట్వా మణిశ్రేష్ఠం రాఘవః శోకకర్శితః|
నేత్రాభ్యాం అశ్రుపూర్ణాభ్యాం సుగ్రీవమిదమబ్రవీత్||2||

స|| శోకకర్శితః రాఘవః తం మణిశ్రేష్ఠం దృష్ట్వా అశ్రుపూర్ణాభ్యాం నేత్రాభ్యాం సుగ్రీవం ఇదం అబ్రవీత్||

Seeing that Chudamani, overcome with sorrow Raghava with his eyes filled with tears spoke to Sugriva.

యథైవ ధేనుః స్రవతి స్నేహాత్ వత్సస్య వత్సలా|
తథా మమాపి హృదయం మణిరత్నస్య దర్శనాత్||3||

స|| యథా వత్సస్య స్నేహాత్ ధేనుః స్రవతి తథిఅవ మమ హృదయం మణిరత్నస్య దర్శనాత్ ||

' Like the cow that let its milk overflow out of love for the calf, my heart also on seeing this Chudamani '.
మణిరత్నమిదం దత్తం వైదేహ్యాః శ్వశురేణ మే|
వధూకాలే యథాబద్ధం అధికం మూర్ధ్ని శోభతే ||4||

స||మే ఇదం మణిరత్నం మే వైదేహ్యాః శ్వశురేణ దత్తం | వధూకాలే యథాబద్ధం మూర్ధ్ని అధికం శోభతే||

' This gem of an ornament was given by my father in law to Sita. It is more charming than when it was tied to the head at the time of marriage '.

అయం హి జలసంభూతో మణి సజ్జనపూజితః|
యజ్ఞే పరమతుష్టేన దత్తః శక్రేణ ధీమతా||5||

స|| అయం జలసమ్భూతః మణిః సజ్జనపూజితః యజ్ఞే పరమతుష్ఠేన ధీమతా శక్రేణ దత్తః||

'This was found in water, worshipped by elders, given in the sacrifice out of great joy by wise Indra'.

ఇమం దృష్ట్వా మణిశ్రేష్ఠం యథా తాతస్య దర్శనమ్|
అద్యాsస్మ్యవగతః సౌమ్య వైదేహస్య తథా విభోః||6||

స|| సౌమ్య ఆద్య ఇమం మణిశ్రేష్ఠం దృష్ట్వా యథా తాతస్య దర్శనమ్ తథా విభోః వైదేహ్యాః చ అవగతః ||

'Today seeing this best of gems I have the darshan of my father as also the king of Videha'.

అయం హి శోభతే తస్యాః ప్రియయా మూర్ధ్ని మే మణిః|
అస్యాద్య దర్శనే నాహం ప్రాప్తాం తాం ఇవ చింతయే||7||

స|| అయం మణిః తస్యాః ప్రియాయాః మూర్ధ్ని హి శోభతే || అస్య ఆద్య దర్శనేన అహం తాం ప్రాప్తాం ఇవ చింతయే ||

' This gem indeed shone on the head of my beloved. Today seeing this I am feeling as though I am seeing her'.

కిమహా సీతా వైదేహీ బ్రూహి సౌమ్య పునః పునః|
పిపాసుమివ తోయేన సించంతీ వాక్యవారిణా||8||

స|| సౌమ్య ! పిపాసుమ్ త్ఫ్యేన ఇవ వైదేహి వాక్యవారిణా సించన్తీ | సీతా కిం ఆహ పునః పునః బ్రూహి ||

' O Hanuman! Like water for a thirsty person, sprinkle the life giving words of Vaidehi. What did Sita say. Tell me again and again '.

ఇతస్తు కిం దుఃఖతరం యదిమం వారిసంభవమ్|
మణిం పశ్యామి సౌమిత్రే వైదేహీ మాగతం వినా||9||

స|| సౌమిత్రే వైదేహీం ఆగతం వినా యత్ ఇమం వారిసంభవమ్ మణిం పశ్యామి ఇతస్తు దుఃఖతరం కిమ్ ||

'Oh Saumitri ! I am seeing this jewel formed out of water, without her being here. What can be more sorrowful '.

చిరం జీవతి వైదేహీ యది మాసం ధరిష్యతి|
క్షణం సౌమ్య న జీవేయం వినా తా మసితేక్షణా||10||

స|| సౌమ్య యది మాసం ధరిష్యతి వైదేహీ చిరం జీవతి |అసితేక్షణా వినా క్షణం న జివేయం||

' Oh Hanuman If Vaidehi can live for a month , she will live long. Without the black eyed one ! I cannot even live for a moment'.

నయ మామపి తం దేశం యత్ర దృష్టా మమప్రియా|
న తిష్ఠేయం క్షణమపి ప్రవృత్తి ముపలభ్య చ||11||

స||యత్ర మమప్రియా దృష్టా తం దేశం మామ్ అపి నయ | ప్రవృత్తిం ఉపలభ్య క్షణం అపి న తిష్ఠేయం ||

' Take me to that place where my beloved is seen. Knowing where she is we cannot sit for even a moment'.

కథం సా మమ సుశ్రోణీ భీరు భీరుస్సతీ సదా|
భయావహానాం ఘోరాణాం మధ్యే తిష్ఠతి రక్షసామ్||12||

స|| సా సుశ్రోణీ భీరుభీరుః సతీ భయావహానాం ఘోరాణాం రక్షసాం కథం మధ్యే తిష్ఠతి ... ||

'That very timid lady with fair hips, how can she stay in the middle of the fearsome and dreadful Rakshasis '.

శారదః తిమిరోన్ముక్తో నూనం చంద్ర ఇవాంబుదైః|
ఆవృతం వదనం తస్యా న విరాజతి రాక్షసైః||13||

' Her face like the moon covered by the rain clouds is surely bereft of brightness being surrounded by the Rakshasas'.

కిమాహా సీతా హనుమంస్తత్త్వతః కథ యాద్య మే|
ఏతేన ఖలు జీవిష్యే భేషజే నాతురో యథా||14||
స|| హనుమాన్ మే అద్య సీతా కిమ్ ఆహ తత్త్వతః కథయ | ఏతేన జీవిష్యే ఖలు యథా భేషజేన ||

' Hanuman ! Today tell me what is said by Sita. Truly I am eager . With that like a medicine, I will live'.

మధురా మధురాలాపా కి మాహ మమ భామినీ|
మద్విహీనా వరారోహా హనుమన్ కథయస్వ మే||15||

స|| మథురా మథురాలాపా వరారోహా మత్ విహీనా మమభామినీ కిం ఆహ | కథయస్వ|

' My beloved , the lovely one who speaks sweetly who has fair hips, separated from me, what did she say? Please tell me.'

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే షట్షష్టితమస్సర్గః||

Thus ends the sixty sixth chapter of Sundarakanda in Ramayana the first ever poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki

|| om tat sat||